Documento Media

Η υπονόμευση της απελευθέρωσης

Αποτιμητική ματιά στη «Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγεβα που ο Δημήτρης Καραντζάς ανεβάζει στο Θέατρο Προσκήνιο

Του Κώστα Ζήση Ο Κώστας Ζήσης είναι μέλος της Ενωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

Αριστοκρατικής καταγωγής και πολέμια της σοσιαλιστικής επανάστασης του 1917, η Μαρίνα Τσβετάγεβα μεταγράφει τη «Φαίδρα» του Ευριπίδη την ίδια περίοδο που οι μπολσεβίκοι έριχναν το τσαρικό καθεστώς στη Ρωσία. Η Τσβετάγεβα αδιαφορεί επιδεικτικά για την κοινωνική αποκατάσταση του ανθρώπου και ανάγει την ποίηση σε βασικό ποιοτικό χαρακτηριστικό της ψυχικής ανάτασης και ολοκλήρωσης. Δεν μιλάει για ζωή, αναφέρεται σε ψυχή. Ψυχή εγκλωβισμένη και κυριευμένη από μοναξιά που αναζητά χαραμάδα ελευθερίας.

Με την ίδια εγκιβωτισμένη αντίληψη της Τσβετάγεβα αντιμετώπισε και ο Δημήτρης Καραντζάς το έργο της (μετάφραση Χρήστος Χρυσόπουλος)· έργο που γράφτηκε για να διαβάζεται και όχι για να παίζεται. Ο σκηνοθέτης ακουμπά στην επωδό της «το θέατρο είναι βίαιο» για να δημιουργήσει ένα σύμπαν ικανό να εξελίξει τον κόσμο της ποιήτριας. Αχρωμο σκηνικό, άχρονο περιβάλλον, πένθιμες υπάρξεις, φροϊδικές νύξεις, πτώματα ζώων, ωμοφαγία, βωμός που στολίζεται ιεροτελεστικά με ιαπωνική ικεμπάνα, ομόφυλα δίπολα συνθέτουν τον κόσμο της «Φαίδρας» στο Θέατρο Προσκήνιο. Μέσα σε μια πανσεξουαλική ατμόσφαιρα με βαθύ αισθησιασμό, οδηγεί τους ήρωες στην τραγική κορύφωσή τους τοποθετώντας όλη τη δράση έξω από το παλάτι, στο κυνήγι. Η θήρα και ο θηλασμός είναι η ζωή του ανθρώπου, θήραμα οι ψυχές, όπλο η επιθυμία, τρόπαιο η σάρκα. Και όλα αυτά όχι σε ελεύθερη θέα, όλα αυτά σχεδόν ενοχικά σαν κρυμμένα μυστικά. Σε μια σκηνή «κεκλεισμένων των θυρών», όπου ο θεατής παρακολουθεί ηδονοβλεπτικά τους πόθους και τα πάθη μέσα από μια χαραμάδα που ξεχύνει την παράσταση σαν φως στο σκοτάδι της πλατείας του θεάτρου.

Λόγος και σωματικότητα επιβάλλονται στις ερμηνείες σε έναν ταυτόσημο εγκιβωτισμένο φορμαλισμό (είναι τελικά πολύ δύσκολο για τον σκηνοθέτη να απελευθερωθεί και να απελευθερώσει από αυτόν και τους ηθοποιούς του) με το αποτέλεσμα της παράστασης να είναι μεν εξεχόντως εικαστικό αλλά να υπολείπεται σε ενέργεια και ανάσα. Με υπερβάλλουσα εσωτερικότητα ο Μιχάλης Σαράντης σε βάρος της νεανικής ορμής του, με σύνεση και ταπεινότητα ο Νίκος Μάνεσης, φορμαρισμένες ακόμη και στον λόγο τους η Στεφανία Γουλιώτη και η Αλεξία Καλτσίκη και λυτρωτικός τόσο δραματουργικά όσο και εξίσου υποκριτικά στον σύντομο λόγο του ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης.

Τα σκηνικά της Μαρίας Πανουργιά και τα φώτα του Λευτέρη Παυλόπουλου σε πλήρη σύμπραξη με το σκηνοθετικό αποτύπωμα, σε μια παράσταση που ο κλειστοφοβικός χαρακτήρας της μας μεταδίδεται αυτούσια. Η απελευθέρωση παραμένει –και για εμάς– το ζητούμενο.

Ville Πρόσωπο

el-gr

2021-11-28T08:00:00.0000000Z

2021-11-28T08:00:00.0000000Z

https://epaper.documentonews.gr/article/282591676216524

Documento Media