Πριν από λίγες δεκαετίες αποδείχθηκε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων – κονδυλωμάτων (Human Papilloma Virus ή HPV) που μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή.

Εχουν ανευρεθεί περίπου 200 τύποι του ιού HPV, από τους οποίους οι 40 προσβάλλουν τη γεννητική περιοχή και ανήκουν στην κατηγορία των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ). Μερικοί τύποι που αναφέρονται ως χαμηλού κινδύνου, π.χ. οι τύποι 6 και 11, ευθύνονται για την πλειονότητα των κονδυλωμάτων.

Αντίθετα, άλλοι τύποι ιού HPV, με συνηθέστερους τους τύπους 16 και 18, 31, 33, 35 και 45, ευθύνονται για την πλειονότητα των καρκίνων τραχήλου, αιδοίου και κόλπου.

Τρόποι πρόληψης από τους ιούς HPV

Πρωτογενής πρόληψη: Είναι η πρόληψη πριν από την έναρξη σεξουαλικών επαφών και γίνεται με εμβόλια που προφυλάσσουν μόνο από συγκεκριμένους τύπους HPV.

Τα εμβόλια προστατεύουν τις νέες γυναίκες από τη λοίμωξη με τα επικίνδυνα στελέχη του HPV.

Η χορήγηση του εμβολίου ενεργοποιεί το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, με αποτέλεσμα την παραγωγή αντισωμάτων εναντίον των συγκεκριμένων ιών.

Ετσι, το εμβόλιο εμποδίζει την ανάπτυξη προ καρκινωματωδών βλαβών που οφείλονται στον HPV και προλαμβάνει την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Δευτερογενής πρόληψη: Είναι η πρόληψη μετά την έναρξη σεξουαλικών επαφών και γίνεται με τη χρήση προφυλακτικού αλλά και με έγκαιρη εντόπιση προκαρκινικών αλλοιώσεων.

Βασικό εργαλείο για την έγκαιρη εντόπιση είναι το τεστ Παπανικολάου και αν χρειαστεί επιπλέον εξετάσεις, όπως κολποσκόπηση, τεστ HPV κ.ά.

Οι βλάβες που προκαλεί ο ιός στη γυναίκα είναι:

• Κονδυλώματα αιδοίου, τραχήλου και πρωκτού

•Προ καρκινωματώδεις αλλοιώσεις στον τράχηλο, από ήπιες (CIN12) μέχρι σοβαρές (CIN3), που όμως θεραπεύονται πλήρως και

• Καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

O χρόνος και οι παρενέργειες των εμβολίων

Υπάρχουν τρία εμβόλια για τον καρκίνο του τραχήλου και η χορήγησή τους γίνεται ενδομυϊκώς στην περιοχή του δελτοειδούς μυός (άνω έξω τμήμα του βραχίονα).

Το εμβόλιο είναι ασφαλές. Εκατομμύρια δόσεις του έχουν χορηγηθεί σε πάνω από 80 χώρες ανά τον κόσμο χωρίς σημαντικές παρενέργειες, πλην ερυθρότητας και πόνου στην περιοχή του βραχίονα.

Μπορεί να εμφανιστούν επίσης πονοκέφαλος, αδυναμία, πυρετός και ναυτία.

Το εμβόλιο είναι προτιμότερο να γίνει πριν από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής! Στην Αμερική συνιστάται έναρξη του εμβολιασμού σε κορίτσια και αγόρια από την ηλικία των έντεκα ή δώδεκα ετών.

Μελέτες από τη Σκωτία έδειξαν ότι κορίτσια που εμβολιάστηκαν στην ηλικία των δώδεκα με δεκατριών ετών είχαν 90% μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν προ καρκινωματώδεις βλάβες( C I N) του τραχήλου σε σχέση με τα μη εμβολιασμένα κορίτσια.

Ανεξαρτήτως της ηλικίας του εμβολιασμού, όμως, όποια γυναίκα έχει κάνει το εμβόλιο έχει σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να νοσήσει από κονδυλώματα, από προ καρ- κινωματώδεις βλάβες τραχήλου, κόλπου, αιδοίου και από καρκίνο του τραχήλου μήτρας σε σύγκριση με μια μη εμβολιασμένη.

Ωστόσο, ακόμη κι αν έχει γίνει το εμβόλιο για το HPV, επιβάλλεται το τεστ Παπ για δύο λόγους:

01 Κανένα εμβόλιο δεν παρέχει 100% προστασία.

02 Τα εμβόλια προστατεύουν μόνο από τα στελέχη του HPV για τα οποία είναι κατασκευασμένα.

Ακριβώς γι’ αυτό ο ετήσιος έλεγχος με τεστ Παπανικολάου επιβάλλεται να γίνεται και στις γυναίκες που εμβολιάστηκαν.