Κ «άλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν». Οπως και σε όλες τις ιατρικές ειδικότητες έτσι και στην οδοντιατρική η πρόληψη είναι πολύ σημαντικός – εάν όχι ο σημαντικότερος– παράγοντας για τη διατήρηση της στοματικής υγείας μας. Τα μέτρα τα οποία λαμβάνονται για την πρόληψη μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα γενικά και τα ειδικά.

Τα γενικά μέτρα στοχεύουν στην προαγωγή γενικά της άμυνας του οργανισμού (υγιεινή διατροφή, καλή διαβίωση, περιβάλλον κ.λπ.).

Τα ειδικά μέτρα στοχεύουν στην πρόληψη προσβολής από συγκεκριμένη νόσο και περιλαμβάνουν συνεπώς ειδικά για κάθε περίπτωση μέτρα (φθόριο, αποτρύγωση κ.λπ.)

Πιο συγκεκριμένα, η πρόληψη στον τομέα της υγείας του στόματος έχει τρεις βασικούς άξονες που μπορούν να εφαρμοστούν πολύ εύκολα από τον καθένα μας: Σωστή διατροφή με τη γενικότερη έννοια του όρου εννοούμε την πλήρη διατροφή και από πλευράς ποσότητας και από πλευράς θρεπτικής αξίας. Ομως ειδικά για το στόμα πρέπει να μην ξεχνάμε τα γαλακτοκομικά, τα λαχανικά και φυσικά τα φρούτα. Η κατανάλωση ζάχαρης και γλυκών πρέπει να είναι περιορισμένη. Ολοι μας –ακόμη περισσότερο τα παιδιά– πρέπει να προσέχουμε να μην υπ ε ρ καταναλώνουμε γλυκίσματα, σνακ, αναψυκτι- κά κ.λπ. Ο λα με μέτρο. Και πάντα μετά να ακολουθεί σωστό βούρτσισμα των δοντιών.

Σωστή στοματική υγιεινή

Σωστή στοματική υγιεινή εννοούμε το καθημερινό και αποτελεσματικό βούρτσισμα των δοντιών. Τα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται δύο φορές την ημέρα με φθοριούχο οδοντόπαστα, πρωί και βράδυ. Ειδικά το βραδινό βούρτσισμα δεν πρέπει να παραλείπεται ποτέ, διότι η μειωμένη παραγωγή σάλιου κατά τις βραδινές ώρες καθιστά τα δόντια μας ακόμη πιο ευάλωτα στα παθογόνα μικρόβια της στοματικής κοιλότητας. Ο σωστός τρόπος βουρτσίσματος είναι κάτι το οποίο εξειδικεύεται για τον καθένα. Συμβουλευόμαστε πάντα τον οδοντίατρό μας για την τεχνική βουρτσίσματος που ταιριάζει σε εμάς. Κάτι ακόμη το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ο μεσοδόντιος καθαρισμός. Το οδοντικό νήμα ή τα μεσοδόντια βουρτσάκια είναι και αυτά μέσα που χρειάζεται να υπάρχουν στην καθημερινότητά μας, ενώ αντίθετα η χρήση στοματικών διαλυμάτων είναι ήσσονος σημασίας.

Τακτικός επανέλεγχος

Ο επανέλεγχος είναι πολύ σημαντικός, επειδή με αυτό τον τρόπο θα διαγνώσουμε κάποιο τυχόν πρόβλημα νωρίς και έτσι θα είναι πιο εύκολη η αντιμετώπιση και πιο ευνοϊκή η πρόγνωση της αποκατάστασης. Δεν ξεχνάμε ότι σχεδόν όλες οι βλάβες στο στόμα προϋπάρχουν πριν να δώσουν τα πρώτα τους συμπτώματα (συνήθως πόνο ή ενόχληση). Με τον έλεγχο θα τα προλάβουμε ακριβώς σε αυτό το αρχικό στάδιο. Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρουμε ότι η στοματική κοιλότητα είναι περιοχή εκδήλωσης συμπτωμάτων γενικών νόσων, ηπιότερων ή σοβαρότερων. Ο οδοντίατρος μπορεί να μας καθοδηγήσει τόσο για τη διάγνωση όσο και για την αντιμετώπιση πολλές φορές αυτών των νοσημάτων σε πρώιμο στάδιο.

Η αποτρύγωση (ή αλλιώς καθαρισμός) στο ιατρείο είναι απολύτως απαραίτητη για την απομάκρυνση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας και της τρυγίας («πέτρα») τόσο υπερουλικά όσο και υποουλικά. Ο κάθε άνθρωπος στο στόμα του παράγει τρυγία, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, άλλοτε νωρίτερα και άλλοτε αργότερα, γι’ αυτό και η συχνότητα με την οποία ο καθένας μας χρειάζεται καθαρισμό διαφέρει και εξατομικεύεται. Συνήθως μία με δύο φορές τον χρόνο είναι αρκετές, ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις που χρειάζονται τρεις ή και τέσσερις. Η τρυγία δεν βλάπτει μόνο με την παρουσία της ή μόνο με το αισθητικό πρόβλημα που προκαλεί. Το κυρίως πρόβλημα προκύπτει από τα μικρόβια που φωλιάζουν μέσα της και προκαλούν ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα. Επίσης, η τρυγία γεμίζει τα κενά, τις αύλακες και τις επιφάνειες των δοντιών, με αποτέλεσμα τυχόν βλάβες να κρύβονται από κάτω και να μη φαίνονται.

Τέλος, κάνοντας μια ειδική αναφορά στα παιδιά, τα σύγχρονα προληπτικά μέτρα για τον έλεγχο της τερηδόνας και των νόσων του περιοδοντίου περιλαμβάνουν –πέρα από όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως– φθορίωση ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με τον τερηδονικό κίνδυνο του παιδιού, προληπτικά σφραγίσματα στις μασητικές επιφάνειες των μόνιμων δοντιών τους όταν αυτά εμφανιστούν στο στόμα, ενημέρωση για τη σωστή χρήση του φθορίου στο σπίτι ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και, τέλος, σημαντικότερο όλων είναι η διδασκαλία αποτελεσματικής στοματικής υγιεινής και σωστού τρόπου διατροφής, ώστε αυτά να γίνουν από την αρχή καθημερινή συνήθεια και στη συνέχεια τρόπος ζωής.

Ολοι μας –ακόμη περισσότερο τα παιδιά– δεν πρέπει να υπερκαταναλώνουμε γλυκίσματα, σνακ, αναψυκτικά κ.λπ. Ολα με μέτρο και μετά να ακολουθεί σωστό βούρτσισμα των δοντιών