Εν συντομία

Η δολοφονία της Aμινί πυροδότησε την εξέγερση στο Ιράν. Δύο γυναίκες μοιράζονται τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ελπίδες τους.

Γιατί ενδιαφέρει

Οι γυναίκες απαντούν...

Μετά τη δολοφονία της 22άχρονης Mαχσά Aμινί από την αστυνομία ηθικής κατά την προσαγωγή της για «αναμόρφωση και εκπαίδευση», σε όλο το Ιράν έχουν ξεσπάσει μαζικές διαδηλώσεις με δεκάδες νεκρούς. «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία» είναι το κεντρικό σύνθημα της εξέγερσης. Δύο γυναίκες από το Ιράν μιλούν στο Docville για την καταπίεση που έχουν βιώσει και τους μεγάλους αγώνες ενάντια στην επιβολή του χιτζάμπ και την καταστολή του καθεστώτος. Η Χενγκαμέχ ζει στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια κι αυτές τις μέρες το μυαλό της βρίσκεται διαρκώς στους φίλους και τους συγγενείς της στο Ιράν. «Οταν έχεις χάσει τα πάντα, κάθε ελπίδα, δεν φοβάσαι πια» λέει στο Docville.

Η αποκρουστική πλευρά του «It’s a man’s world»

Οι γυναίκες στο Ιράν υφίστανται καταπίεση εδώ και πολλές δεκαετίες και η καθημερινή τους ζωή διαμορφώνεται από τις επιταγές του καθεστώτος και της πατριαρχίας. «Ολα αυτά δεν έγιναν από τη μια μέρα στην άλλη. Σταδιακά άρχισαν να ζητούν όλο και περισσότερες παραχωρήσεις από τις γυναίκες με πρόσχημα τον σεβασμό στον ισλαμικό ηθικό κώδικα. Πήραν την απόφαση να απολύσουν γυναίκες γιατρούς, δικηγόρους και μέλη της δημόσιας διοίκησης. Η απάντηση στις κινητοποιήσεις των γυναικών ήταν μόνο σφαίρες, βασανιστήρια, φυλακίσεις και βιασμοί» λέει η Χενγκαμέχ.

Η Φαρανάκ περιγράφει στο Docville την πατριαρχική δομή της ιρανικής κοινωνίας και την καταπίεση που βιώνουν οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους. «Ολοι συζητούν για το Ιράν αυτές τις μέρες και ειδικά για τα δικαιώματα των γυναικών και τη δυνατότητα να επιλέγουν μόνες τους πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. Ολα είναι στα χέρια των αντρών. Οι γυναίκες δεν μπορούν να μιλήσουν δυνατά σε αυτήν τη χώρα. Συχνά βιώνουν βασανιστήρια και οι άντρες τις χρησιμοποιούν σαν αντικείμενα. Η νέα γενιά δεν το αποδέχεται αυτό. Η νεολαία θέλει να ζήσει ελεύθερα σε αυτήν τη χώρα αλλά δεν έχει τη δυνατότητα. Ολα ξεκίνησαν από τη συζήτηση για το αν θα πρέπει οι γυναίκες να φοράνε χιτζάμπ. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι αυτό το ζήτημα. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν αν θα φορέσουν χιτζάμπ ή όχι. Να σταματήσουν να χρειάζονται άδεια από τον σύζυγο, τον πατέρα ή τον αδερφό για να πάνε διακοπές, βόλτα και γυμναστήριο. Αν είσαι ανήλικη, ο πατέρας σου μπορεί να σου δώσει άδεια για τις καθημερινές σου δραστηριότητες, ενώ η μητέρα σου δεν έχει αυτήν τη δυνατότητα. Δεν μπορείς να έχεις αγόρι και να κυκλοφορείς ελεύθερη στον δρόμο γιατί θεωρείσαι “κακή και ανήθικη γυναίκα”» λέει χαρακτηριστικά.

Οταν οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο πουν: «Φτάνει»

Η Χενγκαμέχ έχει συλληφθεί από την αστυνομία ηθικής πριν από αρκετά χρόνια επειδή βγήκε για να γιορτάσει τα γενέθλια μιας φίλης της. «Με συνέλαβαν όταν ήμουν 19 χρόνων. Καταλήξαμε με τις φίλες μου στο αστυνομικό τμήμα επειδή “δεν ήμασταν ντυμένες κατάλληλα” και δεν είχαμε καλύψει όλα τα σημεία του σώματός μας. Τελικά περάσαμε από δικαστήριο και αυτή η εμπειρία ήταν για μένα μεγάλο σοκ. Είχαν καλέσει και τις οικογένειές μας γιατί εμείς οι γυναίκες δεν έχουμε το δικαίωμα να αποφασίζουμε μόνες μας για τη ζωή ή για τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Μία από τις φίλες μου δεν θα ζούσε σήμερα εάν ο σύζυγός της δεν πλήρωνε ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για να την απαλλάξει από τις κατηγορίες. Ετσι είναι η κατάσταση στο Ιράν. Εχεις χρήματα; Μόνο τότε μπορείς να σώσεις τη ζωή σου. Συλλαμβάνουν διαρκώς ανθρώπους και τους κλείνουν στη φυλακή για ασήμαντους λόγους. Εχω δει κόσμο να δολοφονείται εν ψυχρώ στις διαδηλώσεις με μία σφαίρα στο κεφάλι» λέει η Χενταμέχ.

Η Φαρανάκ έχει επίσης συλληφθεί δύο φορές στο Ιράν και έχει περάσει κάποιες νύχτες σε κέντρο κράτησης. «Στο Ιράν βίωσα κι εγώ καταστολή και καταπίεση. Η αστυνομία με συνέλαβε μία φορά που είχα πάει για τρέξιμο ένα πρωινό στο πάρκο με το πρόσχημα ότι δεν φορούσα το κατάλληλο χιτζάμπ. Με έβαλαν σε ένα βαν και με μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα. Εμεινα εκεί μέχρι αργά τη νύχτα χωρίς κινητό τηλέφωνο. Τελικά με ανάγκασαν να αγοράσω μαντίλα. Κάποια άλλη μέρα είχα πάει βόλτα με το αγόρι μου και με συνέλαβαν πάλι. Με έκλεισαν σε κέντρο κράτησης για πέντε βράδια και μάλιστα ανάμεσα σε ανθρώπους που κατηγορούνταν για εγκληματικές δραστηριότητες. Με ανάγκασαν να βγάλω τα ρούχα μου και με έψαξαν σε κάθε σημείο του κορμιού μου. Οι γονείς μου με αναζητούσαν στα νοσοκομεία για να δουν αν είμαι ζωντανή».

Η επικοινωνία με τους φίλους και τους συγγενείς της στο Ιράν έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη όσο περνούν οι μέρες και η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι περιορισμένη. «Αισθάνομαι πως όλοι είναι εξαντλημένοι και θυμωμένοι, ζητούν απαντήσεις και δεν κάνουν πίσω ούτε μπροστά στις σφαίρες. Οι άνθρωποι δεν νοιάζονται πια, στέκονται μπροστά στα όπλα και λένε: “Αν θέλετε, μπορείτε να μας σκοτώσετε όλους”. Δεν έχουν μέλλον, δεν έχουν ζωή. Εχουν νικήσει τον φόβο. Ακριβώς το ίδιο συναίσθημα είχα κι εγώ όταν προσπαθούσα να περάσω τα σύνορα. Οταν έχεις χάσει τα πάντα, κάθε ελπίδα, δεν φοβάσαι πια» εξηγεί η Χενταμέχ.

«Ελπίζω σε κάτι καλύτερο, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή μου. Δεν έχω το κουράγιο να φάω και να κοιμηθώ από την αγωνία μου, αλλά έχω μέσα μου ελπίδα. Σε αυτήν τη φάση είμαστε όλες μαζί και στηρίζουμε η μία την άλλη. Κάποια στιγμή οι γυναίκες σε όλες τις χώρες πρέπει να πούμε: φτάνει, ως εδώ». *