Εν συντομία

Στις 27 Μαΐου 1525 ο Τόμας Μίντσερ αποκεφαλίζεται έξω από τα τείχη του Μιλχάουζεν και το σώμα του εκτίθεται ψηλά στην πύλη της πόλης για εκφοβισμό.

Γιατί ενδιαφέρει

Προσπάθησε να αφυπνίσει τις φτωχές μάζες των μητροπόλεων και να υποδαυλίσει θεολογικά και κοινωνικά τις ήδη εξεγερμένες αγροτικές κοινότητες.

«Οι άρχοντες οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι που έκαναν τους φτωχούς ανθρώπους εχθρούς τους. Δεν θέλουν να εξαλείψουν την αιτία της εξέγερσης· πώς λοιπόν τότε, μακροπρόθεσμα, θα βελτιωθούν τα πράγματα; Το λέω αυτό δημόσια και ανοικτά και γι’ αυτό ο Λούθηρος πιστεύει ότι είμαι ένας εξεγερμένος. Ας είναι!» (Τόμας Μίντσερ, «Μια οφειλόμενη υπεράσπιση»).

Στις 12 Μαΐου του 1525 ο Τόμας Μίντσερ πηγαίνει στο Φρανκενχάουζεν όπου βρίσκονται συγκεντρωμένοι περίπου 8.000 εξεγερμένοι αγρότες. Στις 15 Μαΐου οι εξεγερμένοι απορρίπτουν το αίτημα των ηγεμόνων για να παραδώσουν τον Μίντσερ. Αυτή η άρνηση θα οδηγήσει τα στρατεύματα των ηγεμόνων σε μια συντριπτική νίκη εναντίον τους, με αποτέλεσμα 6.000 νεκρούς αγρότες. Ο Μίντσερ διαφεύγει και κρύβεται σε κάποιο συντροφικό σπίτι μέχρι τη στιγμή που οι στρατιώτες του κόμη Ερνέστου του Μάνσφελντ διενεργώντας έλεγχο τον εντοπίζουν με χειρόγραφες επιστολές και γράμματα για τους εξεγερμένους, οπότε αναγνωρίζεται και αιχμαλωτίζεται. Φυλακίζεται και βασανίζεται στο κάστρο της πόλης Χέλντρουνγκεν στη Θουριγγία. Ομολογεί, αναλαμβάνει την ευθύνη των εξεγέρσεων ενώ συγχρόνως γράφει μια επιστολή προς τους κατοίκους του Μιλχάουζεν, όπως επίσης και μια υποτιθέμενη δήλωση μετανοίας υπό τη σκιά της δαμοκλείου σπάθης.

Στις 27 Μαΐου του 1525 ο Μίντσερ αποκεφαλίζεται έξω από τα τείχη του Μιλχάουζεν. Μετά την εκτέλεσή του το σώμα του και το κεφάλι του εκτίθενται ψηλά στην πύλη της πόλης, προς γνώση και συμμόρφωση όλων εκείνων που εξακολουθούσαν να σκέφτονται την εξέγερση.

Με σάτιρα καρναβαλιστών και γλώσσα προφητών

Ο Τόμας Μίντσερ, νεαρός ακόμη, προτού γίνει γνωστός στις θρησκευτικές και πολιτικές αρχές, κινητοποιούνταν αθόρυβα, πάντα πλάι

στους ήδη υπάρχοντες συνωμότες. Στην πορεία, αφότου έλαβε την ιδιότητα του θεολόγου και κλήθηκε να υπηρετήσει το λειτούργημα της ιεροσύνης, παρέμεινε ένας εξεγερμένος άνθρωπος. Με μια προφητική στάση ζωής προσπάθησε να αφυπνίσει τις φτωχές μάζες των μητροπόλεων και να υποδαυλίσει θεολογικά και κοινωνικά τις ήδη εξεγερμένες αγροτικές κοινότητες. Με την ανδρεία ενός ανθρώπου που δεν φοβόταν ούτε την εξουσία των καθολικών ηγεμόνων και κληρικών ούτε την εξουσία των μεταρρυθμισμένων εξουσιαστών, κυκλοφορούσε ελεύθερος και κήρυττε τόσο το πρώιμο ευαγγέλιο της δημοκρατίας της ερήμου, των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και το έσχατο ευαγγέλιο των κοινών δείπνων και κοινών ταμείων της αρχέγονης χριστιανικής εκκλησίας.

Με πλούσιο εκφραστικά λεξιλόγιο, συγχρωτιζόταν με τους διανοούμενους παρίες των δρόμων. Με τη δυναμική σάτιρα των καρναβαλιστών και την κριτική γλώσσα των βιβλικών προφητών μπορούσε να συνομιλήσει σχεδόν με όλους, ακόμη και με εκείνους που τον απέρριπταν σαν «δαιμονισμένο» και «τρελό». Ωστόσο η ρήξη του με τη θεολογική διανόηση ήταν ξεκάθαρη. Ο Μίντσερ υποστήριζε, αντίθετα με τους θιασώτες του «νεκρού γράμματος των Γραφών», ότι το Αγιο Πνεύμα μπορεί να επισκεφτεί τον κάθε φτωχό μητροπολιτάνο και αγρότη, ανεξάρτητα από τις σπουδές, την τάξη και το φύλο. Αλλωστε μια μυστικίστρια μαγείρισσα ήταν αυτή που κάποτε του ερμήνευσε ολόκληρη την ανθολογία της γερμανικής μυστικής θεολογίας και εκείνος κάθισε να την ακούσει σαν διψασμένος μαθητής.

Ο εξεγερμένος Μίντσερ, η εξουσία και η μνήμη

Οταν η ριζοσπαστική πολιτική θεολογία του άρχισε να δημιουργεί τριγμούς στους θρόνους των ηγεμόνων, οι πολυάριθμες ομάδες που τον ακολουθούσαν αφυπνίστηκαν

Τα κηρύγματά του έγιναν γνωστά και όσο παρέμεναν αποκλειστικά στη σφαίρα του θρησκευτικού η εξουσία απλώς παρακολουθούσε. Οταν όμως η ριζοσπαστική πολιτική θεολογία του άρχισε να δημιουργεί τριγμούς στους θρόνους των ηγεμόνων, οι πολυάριθμες ομάδες που τον ακολουθούσαν αφυπνίστηκαν και σύντομα οι εξουσιαστές θα λάμβαναν δραστικά μέτρα. Διάσπαρτοι πυρήνες των αναβαπτιστών, όσοι είχαν απομείνει και συνέχιζαν τον αγώνα των θαβωριτών, μαύροι μαχητές που ήδη κρύβονταν και πολεμούσαν στον Μέλανα Δρυμό, ανέστιοι, αμόρφωτοι, άξεστοι, εργατοτεχνίτες των μητροπόλεων και πιστοί όλων των τάξεων, που έβλεπαν στο πρόσωπο του Μίντσερ την ελπίδα μιας άλλης, όχι κρατικής, γενικευμένης και υπόγειας Μεταρρύθμισης, ήταν εκείνοι που τον πλησίαζαν και μάθαιναν ότι «τα πάντα είναι κοινά» όχι γιατί το είπε ο ίδιος, αλλά επειδή η χριστιανική εκκλησία των αποστόλων, καθώς και εκείνη των προφητών της ερήμου, τα βίωνε πάντοτε με αυτό τον τρόπο.

Οσοι από τους ευαγγελικούς συντρόφους του τον κατηγόρησαν ότι παρασέρνει στη βία και στο χάος το λεγόμενο χριστεπώνυμο ποίμνιο του Κυρίου ήταν οι ίδιοι που προέτρεπαν με βιβλικά χωρία την εξουσία, τόσο των καθολικών όσο και των μεταρρυθμισμένων ηγεμόνων, να χύσει ανελέητα το αίμα των χριστιανών εξεγερμένων. Για τον λόγο αυτό στη σκέψη του Μίντσερ κυριαρχούσε η άποψη ότι καμία εξουσία δεν πρέπει να αποκαλείται χριστιανική, γιατί αργά ή γρήγορα θα αδικήσει, θα λεηλατήσει και θα αιματοκυλήσει αθώους αδερφούς.

Η Γερμανική Μεταρρύθμιση έμεινε γνωστή σχεδόν αποκλειστικά ως Μεταρρύθμιση του Λούθηρου και οι επίγονοι των πασιφιστών αναβαπτιστών (π.χ. οι σύγχρονοι μενονίτες) έχουν διακόψει κάθε ιστορική σχέση και συγγένεια με τον εξεγερμένο Μίντσερ. Ιστορικοί και θεολόγοι τον περιεργάζονται με τα μάτια της ακαδημαϊκής ασφάλειας. Ελάχιστοι αναφέρουν το όνομά του με κάποια συμπάθεια, καθώς εγκλωβίζονται στις ανατρεπτικές πρακτικές του. Μόνο οι εξεγερμένοι άθεοι και ένθεοι νιώθουν την ανάγκη να πλησιάσουν το μαρτύριό του, να μελετήσουν την ιστορία του, να ξαναδιαβάσουν τις ομιλίες του, να συνειδητοποιήσουν επί της ουσίας την ανατρεπτική πορεία του και, γιατί όχι, να ανάβουν στα κρυφά ένα καντιλάκι μπροστά στην αόρατη εικόνα μνήμης του Τόμας Μίντσερ, του εξεγερμένου προφήτη, του αποκεφαλισμένου, εκείνου που πέρασε τον μεγάλο διωγμό «πλένοντας και λευκαίνοντας τη στολή του με το αίμα του Αρνίου» («Αποκάλυψη» 7:14).