Εν συντομία

Η πτώση της αξίας της τουρκικής λίρας προκάλεσε ένα «μίνι σεισμό» στην τουρκική κοινωνία και στις αγορές, όμως ο Ερντογάν έσωσε την παρτίδα στο παρά πέντε.

Γιατί ενδιαφέρει

Μια κρίση στην Τουρκία επηρεάζει όλη την περιοχή.

Η τουρκική λίρα σταθεροποιήθηκε λίγο πριν από τον όλεθρο έπειτα από την «ένεση» 10 δισ. δολαρίων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), ενόσω οι πρώτοι διαδηλωτές είχαν εμφανιστεί στους δρόμους της Πόλης, ξυπνώντας μνήμες από το 2013 και στέλνοντας ηχηρά μηνύματα τόσο στο «παλάτι» όσο και στον κόσμο.

Οι Αραβες έσωσαν την παρτίδα στο παρά πέντε ανακοινώνοντας πως θα επενδύσουν αυτό το ποσό στην οικονομία της Τουρκίας. Λίγο μετά τη συνάντηση του Ερντογάν με τον de facto ηγέτη των ΗΑΕ, σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Zαγέντ αλ Ναχιάν, γνωστοποιήθηκε πως οι κεντρικοί τραπεζίτες των δύο χωρών θα συνεργαστούν ώστε να προχωρήσουν σε ανταλλαγές νομισμάτων (swaps), σταθεροποιώντας περαιτέρω την τουρκική λίρα.

Τα ΗΑΕ δίνοντας δολάρια στους Τούρκους δημιουργούν μια ζώνη υγειονομικής προστασίας της λίρας, ενόσω κανονικοποιούν τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη. Μια σχέση που είχε πληγεί μετά την Αραβική Ανοιξη του 2011, όταν η Τουρκία και το Κατάρ είχαν επενδύσει γεωπολιτικά και στρατιωτικά πολλούς πόρους ώστε να ανατραπεί υπέρ τους ο γενικότερος συσχετισμός ισχύος στη Μέση Ανατολή. Εντούτοις, η μετατροπή της «άνοιξης» σε «χειμώνα» και το πάγωμα των συγκρούσεων σε Συρία και Λιβύη δημιούργησαν τα περιθώρια γι' αυτή την επαναπροσέγγιση.

Η δύσκολη θέση του Ερντογάν

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει βρεθεί σε μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση εξαιτίας του πληθωρισμού που καλπάζει στην Τουρκία. Οι δυτικοί αναλυτές και οι οίκοι αξιολόγησης δείχνουν ως υπαίτιο της κατάστασης τον ίδιο και τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές των χαμηλών επιτοκίων δανεισμού που ακολουθεί η τουρκική Κεντρική Τράπεζα. Ετσι, κάθε φορά που ο Ερντογάν και ο αρχιτραπεζίτης Σαχάπ Καβτσίογλου ρίχνουν τα επιτόκια, οι αγορές αντιδρούν νευρικά και πωλούν μαζικά την τουρκική λίρα. Ο ίδιος ο Ερντογάν ευελπιστεί πως μέσω της μείωσης των επιτοκίων θα «θερμανθεί» η μεγέθυνση της οικονομίας και θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας, καθώς επίσης και ότι λόγω του χαμηλού κόστους του νομίσματος θα έρθουν ξένες επενδύσεις, τουρίστες και θα αυξηθούν και οι εξαγωγές. Σαφώς πρόκειται για ένα επικίνδυνο παιχνίδι που έχει πολλά ρίσκα αλλά και τοξικές συνέπειες.

Πώς λίγοι διαδηλωτές ανέβασαν το θερμόμετρο

Στην αντίπερα όχθη οι διαδηλωτές που βγήκαν στους δρόμους προήλθαν

από την «εξωκοινοβουλευτική Αριστερά», όπως αποκαλούμε στην Ελλάδα αυτό τον πολιτικό χώρο. Πάντως, ο μικρός όγκος των διαδηλωτών έστειλε την είδηση στα παγκόσμια πρακτορεία, δημιουργώντας επιπλέον πονοκεφάλους στην κυβέρνηση, καθώς υπάρχει διάχυτος ο φόβος πως εξαιτίας της ολοένα και μεγαλύτερης φτώχειας και ανέχειας τμήματα της τουρκικής κοινωνίας ενδέχεται να εξεγερθούν, ειδικά στις κοσμικές πόλεις της χώρας, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη.

Ετσι επιλέχτηκε για ακόμη μία φορά η λύση των κλομπ και των συλλήψεων ώστε να σβήσουν οι αντιδράσεις εν τη γενέσει τους.

Κλείνει μέτωπα στη μεγάλη σκακιέρα

Η πολύκροτη συμφωνία με τα ΗΑΕ αποτελεί ρήγμα στην αντιτουρκική αραβογενή συσπείρωση που είχε δημιουργηθεί στην περιοχή. Πλέον, ο Ερντογάν δικαίως δεν αισθάνεται απομονωμένος και θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί το μομέντουμ προσελκύοντας τη Σαουδική Αραβία,

Επιδίωξη του Τούρκου προέδρου αποτελεί η προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας, Αιγύπτου και Ισραήλ και η εδραίωσή του σε μέτωπα όπως εκείνα της Συρίας και της Λιβύης

την Αίγυπτο, ακόμη και το Ισραήλ. Ταυτόχρονα, η Τουρκία αποβλέπει να εδραιωθεί σε άλλα μέτωπα, όπως η Συρία και η Λιβύη, όπου αναμένονται σύντομα εξελίξεις.

Στη Λιβύη έχουν προγραμματιστεί προεδρικές εκλογές για την 24η Δεκεμβρίου που θα κρίνουν εν πολλοίς το μέλλον της χώρας, ενώ στη Συρία μια ενδεχόμενη συνεννόηση Ρώσων και Αμερικανών θα απομονώσει τους Τούρκους. Είναι πιθανό να επιβληθεί ένα νέο σύνταγμα στον Ασαντ και στους Κούρδους, τερματίζοντας την εκεί δεκαετή σύγκρουση και δίνοντας παράλληλα απάντηση στο κουρδικό ζήτημα με έναν τρόπο που συμφέρει όλες τις πλευρές, πέραν της Τουρκίας. Βέβαια, υπάρχει πάντα η πιθανότητα ο Πούτιν να δώσει το πράσινο φως στον Ασαντ και τον Ερντογάν για μια ταυτόχρονη επέμβαση στα εδάφη που κατέχουν οι Κούρδοι, εξαγριώνοντας τους Αμερικανούς.

Το 2023 κάλπες στην Τουρκία

Με αυτά τα δεδομένα ο Ερντογάν πορεύεται προς την κάλπη

που θα στηθεί το 2023. Ηδη η αντιπολίτευση «μυρίζεται αίμα» και ζητά πρόωρες εκλογές, «οργώνοντας» τη χώρα για να ανεβάσει τα ποσοστά της. Εξάλλου, το 2019 ο Ερντογάν και το κόμμα του (AKP) ηττήθηκαν στις δημοτικές εκλογές, χάνοντας την Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα από τους κεμαλιστές. Υπογραμμίζεται πως ο Τούρκος πρόεδρος ξεκίνησε την καριέρα του από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης και αποτελεί πόλη αναφοράς για τον ίδιο και το κόμμα του. Ταυτόχρονα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) έχει ένα ισχνό προβάδισμα τριών μονάδων (30%) με καθοδική τάση έναντι των κεμαλιστών του CHP (27%). Εξάλλου δεν πρέπει να αποκλείεται μια συμμαχία της αντιπολίτευσης που θα περιλαμβάνει τους εθνικιστές της Μεράλ Ακσενέρ (Καλό Κόμμα), της Αριστεράς και των Κούρδων (HDP), του Αλί Μπαμπατσάν (Deva) και του Αχμέτ Νταβούτογλου (Μελλοντικό Κόμμα).