Συμπληρώνονται δύο χρόνια πανδημίας. Πολλοί αναρωτιούνται τι κάνει ορισμένους να συμπεριφέρονται ανορθολογικά μπροστά στον κίνδυνο του κορονοϊού, να αρνούνται να αποδεχτούν τον εμβολιασμό ως μέσο προστασίας στην πιθανότητα σοβαρής νόσησης και θανάτου, να αντιμετωπίζουν με ανορθολογικά «επιχειρήματα» μια σημαντική επιστημονική επιτυχία, όπως είναι τα εμβόλια mRNA.

Στην ελληνική πραγματικότητα η ανορθολογική πολιτική διεύρυνε την ανορθολογική ατομική και κοινωνική συμπεριφορά.

– Μπορούσαμε να επιλύσουμε με δίκαιο, ορθολογικό και κοινωνικά καινοτόμο τρόπο τα διαρθρωτικά προβλήματα που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Ομως υιοθετήθηκαν πολιτικές οριζόντιας, άδικης, ανορθολογικής λιτότητας ή χτίστηκαν πολιτικές καριέρες στη βάση ψευδαισθήσεων, αδιεξόδων, ανορθολογικών πολιτικών που οδήγησαν μέχρι και σε συγκυβέρνηση Αριστεράς – λαϊκιστικής/ψεκασμένης ακροδεξιάς.

– Μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τους εθνικισμούς σε Ελλάδα και πΓΔΜ. Ομως, χορέψαμε ως κοινωνία στον ρυθμό των ακραίων. Κάποιοι έχτισαν «πολιτικές» καριέρες ή πλούτισαν από την έλλειψη λογικής.

– Μπορούσαμε να αναπτύξουμε καινοτόμες, σύγχρονες κοινωνικές πολιτικές που δεν αφήνουν κανέναν πίσω κατεστραμμένο. Ομως, υιοθετήθηκαν επιδοματικές πολιτικές χωρίς αύριο, που διεύρυναν φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό, βασίστηκαν σε δανεισμό, ενίσχυσαν τη διαφθορά.

– Μπορούσαμε να εξαλείψουμε την ενεργειακή φτώχεια με εκτεταμένα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης και ΑΠΕ στις γειτονιές. Ομως, σπαταλήθηκαν δισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις της χρήσης πετρελαίου και αερίου, πλουτίζοντας εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Δεν μπορούμε, λοιπόν, να ερμηνεύσουμε τους αρνητές της λογικής απομονώνοντας τα άτομα από το πολιτικό περιβάλλον τους. Χρειαζόμαστε νέα πολιτικά εργαλεία που θα βοηθήσουν στη χάραξη αποτελεσματικής πειθούς για εμβολιασμό, αλλά κυρίως στην κυριαρχία της λογικής στην πολιτική και κοινωνική ζωή.

– Πώς αναμένουμε «ευαισθητοποίηση» ως προς τη νόσηση και τους θανάτους από τον ιό όταν αδιαφορούμε μπροστά στον πρόωρο θάνατο 6.500-13.500 ανθρώπων ετησίως εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης;

– Πώς θα πειστούν όλοι ότι πρέπει να βασίζουν τις επιλογές τους σε ορθολογικές προσεγγίσεις όταν πέρσι τέτοια εποχή «κλείσαμε» για να «ανοίξουμε ασφαλείς για τα Χριστούγεννα», αλλά κοινωνία και οικονομία «άνοιξαν» ύστερα από έξι μήνες lockdown-2 με πολύ περισσότερα κρούσματα σε σχέση με αυτά που υπήρχαν όταν «έκλεισαν»;

– Σε ποια επιστημονικά δεδομένα στηρίχτηκαν οι επανειλημμένες «διαβεβαιώσεις» του πρωθυπουργού ότι η πανδημία τελειώνει και είμαστε στο τελευταίο μίλι πριν από το τέρμα;

– Πόσο επιστημονικό είναι να «κολλάς» τον ιό μέσα σε μαγαζί αλλά όχι σε λεωφορείο, στριμωγμένος με πολλούς άλλους;

– Γιατί στην αντιμετώπιση της πανδημίας αγνοούνται περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που συμβάλλουν στην αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας; Η ατμοσφαιρική ρύπανση παίζει σημαντικό ρόλο στη διάδοση του αερομεταδιδόμενου ιού, ενώ σε υποβαθμισμένες περιοχές, μεταξύ φτωχών νοικοκυριών και κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, νοσηρότητα και θνησιμότητα είναι ιδιαίτερα αυξημένες.

– Αντί για βελτίωση των συνθηκών ζωής στις φτωχογειτονιές επιδεινώθηκαν οι συνθήκες μετακίνησης και διαβίωσης, ενώ αυξήθηκε η κοινωνική-οικονομική ανασφάλεια.

– Αντί για στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές στήριξης των πιο ευάλωτων ομάδων πληθυσμού μέσω «εισοδήματος καραντίνας» και ενίσχυση της εργασίας, όπως πρότειναν οι Πράσινοι, αφέθηκαν οι ευάλωτες ομάδες εκτεθειμένες.

Η αντιμετώπιση της πανδημίας απαιτεί εμβόλια, μάσκες και άλλα μέτρα προστασίας αλλά και επανασχεδιασμό της πολιτικής υγείας με έμφαση σε πρόληψη και πρωτοβάθμια φροντίδα, ενίσχυση ανθρώπινου δυναμικού που σήμερα έχει εξαντληθεί σωματικά, ψυχολογικά και αριθμητικά, αλλά και λύσεις out of the box. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να:

– Συνεργαστεί με φορείς και τους νέους/ες για κατάλληλες λύσεις συστέγασής τους, σε εθελοντική βάση, ώστε να μην έρχονται σε επαφή με τα πιο ευάλωτα μέλη της οικογένειας.

– Ενισχύσει άτυπες δομές αλληλεγγύης για να μετατραπούν σε δομές κοινωνικής οικονομίας, ώστε να στηρίξουν τους πιο ευάλωτους και να τους πείσουν να εμβολιαστούν.

– Δημιουργήσει εκτεταμένα δίκτυα ποδηλατόδρομων για μείωση της πίεσης σε ΜΜΜ και ελαχιστοποίηση χρήσης ΙΧ, καθώς και εκτεταμένες πράσινες ζώνες στις γειτονιές για κοινωνικές συναναστροφές στη φύση, αντί για αψυχολόγητες απαγορεύσεις εξόδου σε πάρκα και πλατείες.

Καλές πρακτικές υπάρχουν, απουσιάζει όμως μια πολιτική με όραμα.