Το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου, στην πλατεία Πρωτομαγιάς (Πεδίο του Αρεως) στην Αθήνα θα διοργανωθεί η Αντιρατσιστική Γιορτή του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών και της Κίνησης Απελάστε τον Ρατσισμό. Με συναυλίες, πάνελ συζήτησης, κινηματογράφο, εκθέσεις φωτογραφίας, σκίτσου και βιβλίου, δρώμενα, παιδότοπο και διεθνή κουζίνα. Με αυτή την αφορμή το Documento μίλησε με τον διασώστη Ιάσονα Αποστολόπουλο (συμμετέχει στην κεντρική συζήτηση) για το μήνυμα της φετινής διοργάνωσης.

Ποιο είναι το κεντρικό πρόταγμα, η αιχμή της φετινής Αντιρατσιστικής Γιορτής;

Για ακόμη μια χρονιά ο αγώνας προσφύγων/ισσών και μεταναστ(ρι)ών για ζωή και ελευθερία είναι στο επίκεντρο της Αντιρατσιστικής Γιορτής. Θέλουμε να αναδείξουμε το κρίσιμο ζήτημα της αλληλεγγύης ενάντια στον ρατσισμό, στην ξενοφοβία, στις παράνομες επαναπροωθήσεις και στον εγκλωβισμό των ανθρώπων από την Ευρώπη-φρούριο και την Ελλάδα-φυλακή. Θέλουμε έναν κόσμο όπου θα χωράει πολλούς κόσμους. Παλεύουμε για μια κοινωνία αλληλοβοήθειας και αρμονικής συνύπαρξης μέχρι την εξάλειψη κάθε μορφής αδικίας, διάκρισης και ανισότητας. Συνοδοιπόροι μας ο κόσμος της αλληλεγγύης και της αντίστασης που οι διοργανωτές αναμένουν να γεμίσει και φέτος τους χώρους του φεστιβάλ ώστε να γνωριστούμε, να ανταλλάξουμε ιδέες και να διευρύνουμε τις κοινότητες αγώνα ντόπιων και μεταναστ(ρι)ών.

Ενα χρόνο μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ο φασιστικός λόγος κερδίζει ξανά έδαφος και κομμάτια δρόμου.

Η νέα κυβέρνηση από την αρχή υιοθέτησε χρυσαυγίτικη ρητορική μίσους και ξενοφοβίας. Αποκορύφωμα τον Μάρτη του 2020, όταν κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση στρατιωτικής εισβολής και ανέβασε το επίπεδο της βίας απέναντι σε ανθρώπους οι οποίοι ζητούσαν ήταν προστασία στο έδαφος της Ευρώπης. Οσο εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες ο Ερντογάν άλλο τόσο τους εργαλειοποιεί και ο Μητσοτάκης: τους βαφτίζει «εθνική απειλή», «πράκτορες των Τούρκων», «εισβολείς» και συσπειρώνει το «έθνος» απέναντι σε έναν φαντασιακό εχθρό.

Το ελληνικό κράτος έβγαλε τον στρατό απέναντι σε άοπλους αιτούντες άσυλο, δολοφόνησε επιβεβαιωμένα δύο πρόσφυγες στον Εβρο με απευθείας βολές όπλου και βασάνισε, λήστεψε και επαναπροώθησε δεκάδες άλλους, στήνοντας ένα μυστικό κέντρο βασανιστηρίων και απελάσεων για κρυφές επιχειρήσεις τη νύχτα. Εκτοτε στο Αιγαίο το ελληνικό λιμενικό απάγει καθημερινά ανθρώπους που φτάνουν μόνοι τους στα ελληνικά νησιά, τους αφαιρεί τα κινητά ώστε να μην υπάρχουν στοιχεία, τους βάζει μέσα σε πλωτές σχεδίες (liferafts) και τους πετάει αβοήθητους στην ανοιχτή θάλασσα χωρίς μηχανή και πηδάλιο.

Με ποιον τρόπο θεωρείς ότι ο αγώνας στο πλευρό των προσφύγων/ισσών μπορεί να συνδεθεί με τους αγώνες ενάντια στην έμφυλη βία;

Αυτά τα δυο ζητήματα σχετίζονται άμεσα αφού o εθνικισμός και η πατριαρχία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Αυτό σημαίνει ότι μια μετανάστρια υποτιμάται με έμφυλο τρόπο πολύ περισσότερο ως γυναίκα λόγω του ότι δεν είναι ντόπια. Και αντίστροφα μια μετανάστρια υποτιμάται πιο πολύ ως μεταναστευτικό υποκείμενο λόγω του ότι είναι γυναίκα. Στις διασώσεις στη Μεσόγειο έχουμε δει την πιο άγρια μορφή του, αφού σχεδόν κάθε γυναίκα που διασώζουμε έχει υποστεί βιασμούς από παραπάνω από έναν άντρες στη Λιβύη. Τα ελληνικά hot spots των νησιών επίσης είναι γνωστά κολαστήρια έμφυλης βίας, με τις γυναίκες να αναγκάζονται να μετακινούνται όλες μαζί αφού πέσει η νύχτα.

Μόνο αν συντονιστούν οι αγώνες των καταπιεσμένων μπορεί να επέλθει ένα νέο πρόταγμα για μια πραγματικά ελεύθερη και αλληλέγγυα κοινωνία όπως τη φανταζόμαστε.

Από τη δική σου εμπειρία και συμμετοχή σε αποστολές διάσωσης ποια είναι η κατάσταση σήμερα σε σχέση με το προσφυγικό/ μεταναστευτικό ζήτημα;

Η μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας, της Ιταλίας και γενικά της ΕΕ δεν βασίζεται στην προστασία της ανθρώπινης ζωής αλλά στην αποτροπή, στον εγκλεισμό και στη μετατροπή του προσφυγικού πληθυσμού σε εκμεταλλεύσιμο εργατικό δυναμικό χωρίς χαρτιά και δικαιώματα. Σκοπός τους είναι η αποτροπή και η παρανομοποίηση. Να εδραιωθεί το στρατόπεδο ως συνθήκη ζωής. Οπως έλεγε και ο αρχηγός της ΕΛΑΣ, «να τους κάνουμε τον βίο αβίωτο ώστε να τους αποθαρρύνουμε από το να έρχονται». Στην Ιταλία η αποτροπή αυτή γίνεται διά του πνιγμού. Με το να τους αφήνουν να πνίγονται ή να τους επιστρέφουν στα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης. Στην Ελλάδα η αποτροπή γίνεται με το να τους κλειδώνουν στα στρατόπεδα της εξαθλίωσης των νησιών και ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο με την αύξηση των παράνομων pushbacks και την όξυνση της συνοριακής κρατικής βίας.

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο η αλληλεγγύη αντιμετωπίζεται ως αδίκημα. Οποιοι βοηθούν πρόσφυγες, όποιοι τους αντιμετωπίζουν ισότιμα, ακόμη και αυτοί που τους βλέπουν μόνο ως αποδέκτες μιας δυτικού τύπου φιλανθρωπίας στοχοποιούνται και στιγματίζονται. Στα ελληνικά νησιά από τον τελευταίο ρατσιστή μέχρι τους περιφερειάρχες η γραμμή που επικρατεί είναι «να πάρουν πόδι οι ΜΚΟ», όπου ως ΜΚΟ τσουβαλιάζουν όποιον και όποια βοηθά πρόσφυγες. Εργαζόμενοι και αλληλέγγυοι βαφτίζονται «πράκτορες των Τούρκων», «διακινητές» και «εθνοπροδότες». Δεν ξεχνάμε το περσινό κύμα ρατσιστικής βίας με μαζικές περιπολίες «αγανακτισμένων κατοίκων» και επιθέσεις σε πρόσφυγες, αλληλέγγυους, χώρους ΜΚΟ και δημοσιογράφους. Την ίδια ρητορική χρησιμοποιούν και η Ιταλία και η Frontex, στην οποία τα διασωστικά καράβια χαρακτηρίζονται συλλήβδην «pull factor», παράγοντας δηλαδή που έλκει τη μετανάστευση. Ετσι έχουμε δεκάδες διασώστες υπό ποινικές διώξεις, διασωστικά καράβια κατασχεμένα και πρόστιμα μέχρι και 300.000 ευρώ σε οργανώσεις επειδή διέσωσαν ναυαγούς με το λάθος χρώμα δέρματος.

Φυσικά πίσω από όλα αυτά κρύβεται και η προσπάθεια των ευρωπαϊκών κρατών να διώξουν τους ενοχλητικούς μάρτυρες από τα σύνορα της Ευρώπης. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κάνουν ό,τι μπορούν για να εξασφαλίσουν την αορατότητα των ενεργειών τους, ώστε να μπορούν να εφαρμόζουν ανενόχλητα μαζικές παράνομες απελάσεις και δολοφονικές πρακτικές ανάσχεσης της μετανάστευσης, μετατρέποντας τα σύνορα σε ζώνες ασυδοσίας, βαρβαρότητας και θανατοπολιτικής.

«Το ελληνικό κράτος έβγαλε τον στρατό απέναντι σε άοπλους αιτούντες άσυλο, δολοφόνησε δύο πρόσφυγες στον Εβρο με απευθείας βολές όπλου και βασάνισε, λήστεψε και επαναπροώθησε δεκάδες άλλους»