Εν συντομία

Το «αντίο» στον Τόλη Βοσκόπουλο, η φωνή του οποίου πάντα θα συνοδεύει τις μικρές νυχτερινές μας ώρες.

Γιατί ενδιαφέρει

Ανεπανάληπτος.

Η έκφραση «τέλος εποχής» ισχύει απολύτως στην περίπτωση του Τόλη Βοσκόπουλου. Επρόκειτο για ένα από τα μεγαλύτερα λαϊκά είδωλα στην Ελλάδα που σφράγισε το τραγούδι από το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1960 και μετά. Επρόκειτο επίσης για έναν ορίτζιναλ δανδή του λαϊκού τραγουδιού ο οποίος, παρότι γεννήθηκε στην Κοκκινιά του Πειραιά μέσα σε συνθήκες φτώχειας, κατέκτησε γρήγορα την κορυφή και άφησε ιστορία με τη σκηνική του παρουσία, τους έρωτές του με τις πιο ωραίες γυναίκες της εποχής και φυσικά με το μοναδικό μέταλλο της φωνής του, αυτό το «σμυρναίικο λαρύγγι», όπως μου τον είχε χαρακτηρίσει κάποτε ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού και συνεργάτης του Μανώλης Καραντίνης.

Ο άντρας που σεβόταν τη γυναίκα

Ακόμη κι αν δεν συνάντησα ποτέ τον Βοσκόπουλο, μπορώ να λέω ότι τον γνώρισα μέσα από τις αφηγήσεις πολλών καλλιτεχνών που είτε δούλεψαν μαζί του είτε απλώς τον συναναστράφηκαν. Οπως η Καίτη Γκρέυ, της οποίας τα λόγια σε μια συνάντησή μας στο σπίτι της το 2018 μεταφέρω εδώ: «Εγώ έχω βγάλει τον Τόλη Βοσκόπουλο. Η Στέλλα Στρατηγού (σ.σ.: η πρώτη σύζυγος του Βοσκόπουλου) ήταν φίλη μου και εκείνη μου πρωτομίλησε γι’ αυτόν. Η πρώτη δουλειά που κάναμε μαζί ήταν στο Τορόντο, όπου εκεί εγώ τραγούδησα κομμάτια σε στίχους του Πέτρου Γιαννακού και μουσική του Τόλη. Εγώ πήρα τα πρώτα του τραγούδια και τα πήγα στον Μάτσα, στην τότε Odeon, αλλά δεν τα δέχτηκε. Τα απέρριψε και τα μάζεψε ο Τόλης και τα κάνανε αλλού με τη Δούκισσα».

Η μαρτυρία της Καίτης Γκρέυ δένει με εκείνη που μου εμπιστεύτηκε η Δούκισσα όταν είχαμε μιλήσει το 2007: «Τα πρώτα μου 45άρια έγιναν με τον Βοσκόπουλο –εγώ τραγουδούσα στη μία πλευρά, εκείνος στην άλλη– και έτσι φτάσαμε στις “Αναμνήσεις”, τον πρώτο μου μεγάλο δίσκο όπου τραγουδούσαμε μαζί δικά του κυρίως τραγούδια. Τον βγάλαμε στη Philips, γιατί ο Μάτσας μας είχε κόψει στην Odeon. Θα έπαθε μεγάλη ταραχή μετά, γιατί οι “Αναμνήσεις” και η “Μελαγχολία”, συνθέσεις του Τόλη, σημείωσαν τεράστια επιτυχία».

Και συνέχισε η Δούκισσα: «Ο Τόλης είναι ο ορισμός της αντρικής αξιοπρέπειας. Σεβόταν τη γυναίκα και ερωτευόταν με πάθος. Εκτιμούσε –και μου το έλεγε– που ήμουν πάντα καλοντυμένη στο πλευρό του, αλλά ποτέ προκλητική. Σήμερα δυστυχώς οι πιο πολλές τραγουδίστριες τραγουδάνε με το μπούτι κι αυτό δεν θα του αρέσει καθόλου».

Την ιπποτική συμπεριφορά του Βοσκόπουλου είχε σκιαγραφήσει και η Μαρίνα, η ποπ τραγουδίστρια των 70s: «Θα ’μουν δεν θα ’μουν 17 ετών και δούλευα στο Στορκ ως τραγουδίστρια ορχήστρας. Eνα βράδυ που ο Τόλης καθόταν στην παρέα του Αλέξη Παπαδημητρίου, του συνθέτη μου, σηκώθηκε και μου φίλησε το χέρι μπροστά σε όλους. Ηταν ένας ζωντανός θρύλος και εγώ ένα κοριτσάκι τότε». Η Μαρίνα μίλησε και για μια άλλη πτυχή του Βοσκόπουλου, τις αγαθοεργίες που έκανε δίχως να τους δίνει δημοσιότητα: «Οταν η Σεβάς Χανούμ αρρώστησε από καρκίνο πέρασα από το καμαρίνι του για να του ζητήσω χρήματα που μάζευα ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου των τραγουδιστών με πρόεδρο τη Χαρούλα. Τραγουδούσαν με τον Διονυσίου στα Δειλινά. Σαν άκουσε για την κατάσταση της Σεβάς Χανούμ έδειξε μεγάλη στενοχώρια και κατευθείαν έβγαλε και μου έδωσε 50.000 δραχμές, ποσό τεράστιο για την εποχή». Στην εποχή, πάντως, που αναφέρεται η Μαρίνα, στη δεκαετία του 1980 δηλαδή, είναι γνωστό πως οι φανατικοί θαυμαστές του έκαναν κράτηση με τον μήνα στα μαγαζιά όπου εμφανιζόταν προκειμένου να παρακολουθούν όσο πιο συχνά γινόταν το είδωλό τους.

Συνδυάζοντας τον «Μεγάλο ερωτικό» με τον Τόλη

Αναρωτιέται κανείς με μεταφυσική διάθεση ποια καλή νεράιδα ήταν αυτή που άγγιξε με το ραβδί της το

«Ο Τόλης είναι ο ορισμός της αντρικής αξιοπρέπειας. Σεβόταν τη γυναίκα και ερωτευόταν με πάθος. Εκτιμούσε –και μου το έλεγε– που ήμουν πάντα καλοντυμένη στο πλευρό του, αλλά ποτέ προκλητική»

Δούκισσα

Τραγουδίστρια

«Ο Βοσκόπουλος έκανε θραύση τότε, ήταν ένας θεός του τραγουδιού και όλοι όσοι θέλαμε να γίνουμε τραγουδιστές αυτόν ακούγαμε» Ηλίας Λιούγκος

Τραγουδιστής

τελευταίο από τα δώδεκα παιδιά μιας φτωχής οικογένειας Μικρασιατών προσφύγων – ο Τόλης είχε έντεκα μεγαλύτερες αδερφές. Κανείς βέβαια δεν γνωρίζει με ακρίβεια αν ήταν το δωδέκατο ή το εικοστό πέμπτο παιδί στη σειρά, εφόσον ο ίδιος είχε πει κάποτε πως οι αδερφές του ήταν 24 και όχι έντεκα.

Εως και το 1968, χρονιά που έφτασε στην κορυφή με την περίφημη «Αγωνία» του Γιώργου Ζαμπέτα, ήδη είχε ξεκινήσει τις εμφανίσεις του ως ηθοποιός στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Ειδικά στον κινηματογράφο τον πρωτοείδαμε σε ηλικία 20 χρόνων, το 1960, να υποδύεται έναν κονφερασιέ νυχτερινού κέντρου στην ταινία «Τρεις κούκλες κι εγώ», για να ακολουθήσουν οι πρωταγωνιστικές συμμετοχές του σε πολλά από τα περιβόητα οικογενειακά μελό. Ενδεικτικοί τίτλοι: «Θα κάνω πέτρα την καρδιά μου», «Ελπίδες που ναυάγησαν», «Καταραμένη ώρα», «Μείνε κοντά μου αγαπημένε», όλα παραγωγές του 1968. Ξεχωρίζουν φυσικά οι παρουσίες του στο δαλιανίδειο μιούζικαλ «Μαριχουάνα stop!» (1971), όπου γνώρισε και ερωτεύτηκε τη Ζωή Λάσκαρη, το «Αδέρφια μου, αλήτες, πουλιά» (1971) και το «Ο άγνωστος εκείνης της νύχτας» (1972).

Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση του τραγουδιστή Ηλία Λιούγκου, ο οποίος όταν πέρασε για οντισιόν από τον Μάνο Χατζιδάκι πρότεινε να του τραγουδήσει Βοσκόπουλο: «Ο Βοσκόπουλος έκανε θραύση τότε, ήταν ένας θεός του τραγουδιού και όλοι όσοι θέλαμε να γίνουμε τραγουδιστές αυτόν ακούγαμε. Οταν πήγα πρώτη φορά για να με ακούσει ο Μάνος ζήτησα να του τραγουδήσω το “Αδέρφια μου, αλήτες, πουλιά” και ένα από τον “Μεγάλο ερωτικό”. Τελικά είπα μόνο αυτό από τον “Μεγάλο ερωτικό”, αλλά πάντα ο Βοσκόπουλος θα με συγκινεί γιατί με αυτόν μεγαλώσαμε». Αλλη μια της χατζιδακικής οικογένειας, η Φλέρυ Νταντωνάκη, είχε δηλώσει την εκτίμησή της στον ερμηνευτή Τόλη Βοσκόπουλο: «Η βαθιά αλήθεια του πόνου των ανθρώπων του περιθωρίου είναι το λαϊκό ρεμπέτικο. Αυτά που εκπέμπει ο Βοσκόπουλος τον κάναν σταρ» (συνέντευξη στον Γιώργο Λιάνη στα «Νέα», 1987).

Τον Τόλη Βοσκόπουλο ωστόσο ουδέποτε τον απασχόλησε το πέρασμα στο λεγόμενο έντεχνο τραγούδι με τις μελοποιήσεις και όλα αυτά που οι ατόφιοι λαϊκοί καλλιτέχνες τα έβρισκαν συνήθως βαρύγδουπα. Δεν το είχε ανάγκη κιόλας αυτός που επί 40 χρόνια έκανε πάντα sold out εμφανίσεις τραγουδώντας τεράστιες επιτυχίες: «Το φεγγάρι πάνωθέ μου» και «Γλυκά πονούσε το μαχαίρι» σε μουσικές Μίμη Πλέσσα και στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, «Ανεπανάληπτος», «Πριν χαθεί το όνειρό μας», «Ψύλλοι στα αυτιά μου», «Τσιγγάνα για χατίρι σου» και αναρίθμητα ακόμη τραγούδια όχι μόνο με την ιδιότητα του τραγουδιστή, αλλά και με εκείνες του τραγουδοποιού και στιχουργού. Διότι ναι μεν ο ίδιος ερμήνευσε Ζαμπέτα, Πλέσσα, Κατσαρό, Ακη Πάνου, Λυκούργο Μαρκέα, μέχρι και Φοίβο πιο πρόσφατα, δικές του συνθέσεις τραγούδησαν όμως συνάδελφοί του όπως η Δούκισσα, η Μαρινέλλα (σ.σ.: ήταν η δεύτερη σύζυγός του),