Ο Κάρολος Μαρξ πιθανόν να είχε διατυπώσει διαφορετικά τη ρήση περί επανάληψης της Ιστορίας σαν φάρσα αν είχε γνωρίσει την Οικογένεια Μητσοτάκη. Θα είχε ίσως προχωρήσει σε μια διαφορετική διατύπωση, ότι η επανάληψη της Ιστορίας έχει ενίοτε τη μορφή ανεκδότου ή κοροϊδίας. Αλλά για να μην μπλέκουμε τον Μαρξ, ο οποίος αναμφίβολα δεν θα αρέσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη και στη σύζυγό του, ας μείνουμε στα πραγματικά γεγονότα και σ’ ένα βασικό συμπέρασμα. Η Φαμίλια έχει το know-how, την τεχνογνωσία, όταν πρόκειται

να μην απολογηθεί για τα περιουσιακά της στοιχεία, για τα οποία ο νόμος και οι κανόνες ηθικής απαιτούν διαφάνεια.

Την υπόθεση στην οποία αναφέρομαι μου τη θύμισε παλιός φίλος δημοσιογράφος και επιβεβαιώθηκε πολύ γρήγορα με μια έρευνα προς τα πίσω, προς το πρόσφατο παρελθόν.

Το 1990 η ελληνική πολιτική σκηνή συνταράχτηκε από το λεγόμενο «σκάνδαλο των οικοπέδων της Σαβοΐας». Στο επίκεντρο του σκανδάλου ήταν ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η σύζυγός του Μαρίκα Μητσοτάκη. Η αξιωματική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ του Αντρέα Παπανδρέου, έφερε στη Βουλή το θέμα του ανακριβούς πόθεν έσχες του πρωθυπουργικού ζεύγους. Από το 1977 που θεσμοθετήθηκε η δήλωση περιουσιακής κατάστασης για τους πολιτικούς και τις συζύγου τους ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απέκρυπτε από το πόθεν έσχες του ένα διαμέρισμα στο κέντρο του Παρισιού και ένα οικόπεδο πολλών στρεμμάτων στη Σαβοΐα. Αν η σύμπτωση σάς φαίνεται διαβολική, δεν έχετε δει τίποτε ακόμη.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απέφευγε να απαντήσει στην ουσία του ελέγχου από την αντιπολίτευση και περιοριζόταν να ψελλίζει πως επειδή είχε μια δυναμική γυναίκα (τι σας θυμίζει;) της είχε αναθέσει τη διαχείριση της περιουσίας. Υστερα από αλλεπάλληλες ερωτήσεις στη Βουλή (πρωτοστατούσαν τότε ο Δημήτρης Τσοβόλας και ο Χρήστος Ροκόφυλλος), ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έδωσε στη Βουλή και τη δημοσιότητα ένα ιδιωτικό συμφωνητικό στο οποίο φαινόταν πως είχε μεταβιβάσει τα επίμαχα ακίνητα στην κόρη του και γι’ αυτό δεν τα δήλωσε στο πόθεν έσχες. Εδώ οι συμπτώσεις παίρνουν τη μορφή και του διαβόλου και όλης της ακολουθίας του.

Οπως ήταν φυσικό, το ΠΑΣΟΚ διαμαρτυρήθηκε χαρακτηρίζοντας το «ιδιωτικό συμφωνητικό» κοροϊδία και καραγκιοζιλίκι, ένα χαρτί που δεν έχει καμία δέσμευση απέναντι στις αρχές και στο κράτος.

Ενώ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υποστηρίζει πως η σύζυγός του έχει μεταβιβάσει τα ακίνητα με το ιδιωτικό συμφωνητικό, αποκαλύπτεται πως το 1988 η Μαρίκα έχει παρασταθεί σε δίκη στη Γαλλία για το διαμέρισμα στο Παρίσι, διεκδικώντας αποζημίωση από το γαλλικό κράτος για μια φωτιά. Το έχει κάνει γιατί είναι η νόμιμη ιδιοκτήτρια. Στο σημείο αυτό η Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη μπορεί να είναι περήφανη για μια ακόμη σύμπτωση που την εμφανίζει να μοιάζει με την πεθερά της.

Μετά τον κοινοβουλευτικό θόρυβο και τα δημοσιεύματα η ΝΔ δεσμεύτηκε πως θα γίνει έρευνα του πρωθυπουργικού πόθεν έσχες από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημήτρη Ευθυμιάδη. Ο αντεισαγγελέας ολοκλήρωσε το πόρισμά του, αλλά επειδή δεν ήταν το επιθυμητό ο Δ. Ευθυμιάδης απομακρύνεται προτού το υπογράψει και το καταθέσει και την έρευνα αναλαμβάνει ο πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (αργότερα αντιπρόεδρος) Γιώργος Σχοινιωτάκης. Το δεύτερο πόρισμα απαλλάσσει το ζεύγος Μητσοτάκη, αλλά δεν κατατίθεται στη Βουλή για να αποφανθεί με το επιχείρημα πως υπάρχει δέσμευση από το φορολογικό απόρρητο. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν καταθέτει ούτε ο ίδιος το πόρισμα που τον αθωώνει για έλεγχο και έτσι έζησαν αυτοί καλά και οι Μητσοτάκηδες καλύτερα.

Οι ομοιότητες στις δύο ιστορίες της Φαμίλιας είναι σοκαριστικές. Είναι εντυπωσιακό πως στην επιχειρηματολογία τότε και τώρα χρησιμοποιείται ακόμη και το ίδιο ιδιόμορφο λεκτικό. Είχε πει για παράδειγμα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στη Βουλή το 1990 ότι έχει «αποξενωθεί από τα περιουσιακά του στοιχεία». Στο εξώδικο που έστειλε η Μαρέβα Γκραμπόφσκι στο Documento χρησιμοποιεί τη φράση «έχω αποξενωθεί από τις μετοχές μου στην εταιρεία».

Σαν να υπάρχει ένα οικογενειακό manual, οι Μητσοτάκηδες ανοίγουν στο κεφάλαιο «Ανακριβές πόθεν έσχες» και αντιγράφουν μεθόδους και κόλπα. Οταν οι συμπτώσεις είναι επαναλαμβανόμενες δεν είναι ούτε συμπτώσεις ούτε εξαιρέσεις. Είναι ο κανόνας. Εχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες με ρεπορτάζ και ερωτήματα για το πώς δημιουργήθηκε η περιουσία της Οικογένειας όταν όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ορκίστηκε βουλευτής με ένα τριμμένο σακάκι. Εχει γραφτεί ότι η Αποστασία του 1965 είχε το τίμημά της και η Siemens τα δώρα της. Οι πολιτικές των Μητσοτάκηδων περιστρέφονται γύρω από τον πλούτο και την εξυπηρέτησή του δεκαετίες τώρα. Ιδιωτικοποιήσεις, εκποιήσεις, απευθείας αναθέσεις μοιάζουν με συνταγές βγαλμένες και αυτές από το διαχρονικό manual της Φαμίλιας με ευνοημένους πάντα συγκεκριμένα τμήματα των Ελλήνων.

Εχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες με ρεπορτάζ και ερωτήματα για το πώς δημιουργήθηκε η περιουσία της Οικογένειας όταν όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ορκίστηκε βουλευτής με ένα τριμμένο σακάκι. Εχει γραφτεί ότι η Αποστασία του 1965 είχε το τίμημά της και η Siemens τα δώρα της. Οι πολιτικές των Μητσοτάκηδων περιστρέφονται γύρω από τον πλούτο και την εξυπηρέτησή του δεκαετίες τώρα. Ιδιωτικοποιήσεις, εκποιήσεις, απευθείας αναθέσεις μοιάζουν με συνταγές βγαλμένες και αυτές από το διαχρονικό manual της Φαμίλιας

Θα περίμενε κάποιος πως έπειτα από δεκαετίες όλα αυτά θα ήταν παρελθόν. Να όμως που ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικαιροποιεί την αμαρτωλή σχέση της Φαμίλιας με την Ιστορία. Ισως στα χρόνια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη η ανάγκη για διαφάνεια να μην ήταν μια τόσο ισχυρή και καθολική απαίτηση. Η σύγχρονη δημοκρατία ήταν στα σπάργανα. Σήμερα, όμως, σε ολόκληρη την υφήλιο, ακόμη και στις όχι και τόσο δημοκρατικές χώρες, υπουργοί και πρωθυπουργοί παραιτούνται όταν εντοπιστούν να κρύβουν περιουσιακά στοιχεία ή ακόμη και ευτελή δώρα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί να παγιώσει στην πολιτική καταστάσεις ανωμαλίας. Κάνει ταμείο, απολογισμό δηλαδή της επιτυχίας, με έναν δικό του τρόπο και με το δικό του σύστημα αναφοράς. Δεν τον ενδιαφέρει αν αποκαλυφθεί πως σπάει την καραντίνα για να πάει στην Πάρνηθα, πως αερομεταφέρεται με ελικόπτερα ολιγαρχών ή πως τρέφει εκτίμηση για τον Νίκο Γεωργιάδη και τον Δημήτρη Λιγνάδη. Δεν τον νοιάζει, απλώς τον εκνευρίζει να αποκαλύπτεται για παράδειγμα το ψευδές πόθεν έσχες του όχι γιατί του δημιουργεί ντροπή, αλλά γιατί έτσι πρέπει να ασχολείται με πράγματα που δεν θέλει. Κάθε δημοσιογραφικός ή πολιτικός έλεγχος του στερεί τη βεβαιότητα ότι κατέχει την εξουσία ως κληρονομικό δικαίωμα. Αυτή η εξουσία οφείλει μάλιστα να έχει συγκεκριμένη μορφή. Και κυρίως να του αποδίδει επιθυμητά επίθετα. Μιλάμε πάντα για τον άνθρωπο που ρώτησε τους αγρότες αν μαζεύουν τα αγγούρια με τα χέρια. Τι επίθετο να βρεις για να του αρέσει; Και τι απάντηση να του δώσεις που να μην είναι προσβλητική;