Πριν από έναν χρόνο και με αφορμή την επικείμενη παράσταση της «Γραμμής του ορίζοντος» διάβασα το ομώνυμο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου. Αν κάτι θεωρώ αδιαμφισβήτητο σε αυτό το κείμενο είναι ο καταιγισμός εικόνων που έχει. Το διάβασα και το ξαναδιάβασα και πάλι δεν μπορούσα να συγκρατήσω όλες τις υπέροχες, κωμικές, σουρεαλιστικές ή αλλού πολύ οργανικές και αληθινές εικόνες που φτιάχνει ο Βακαλόπουλος με τις λέξεις. Κρατούσα σε ένα σημειωματάριο αγαπημένες φράσεις και πάλι όταν επέστρεφα στο βιβλίο εμφανίζονταν νέες και κάθε φορά αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν να μην τις είχα προσέξει.

Οταν λοιπόν η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη μου είπε την ιδέα της να πλαισιώσει με διάφορες παράλληλες δράσεις –τις «Μεταμφιέσεις»– την παράσταση και συγκεκριμένα μου πρότεινε να αναλάβω την επιμέλεια μιας έκθεσης με βάση τη «Γραμμή», ενθουσιάστηκα και συγχρόνως σκέφτηκα «μα φυσικά, πώς αλλιώς;».

Η επιμέλεια εκθέσεων είναι μια ιδέα που με γοητεύει κάποια χρόνια τώρα και δέχτηκα τη νέα πρόκληση με χαρά και αγωνία, όπως συμβαίνει με καθετί άγνωστο αλλά ελκυστικό. Το νήμα που έπρεπε να συνδέει τα έργα μεταξύ τους ήταν το μυθιστόρημα ή τουλάχιστον η αίσθηση που αποπνέει σ’ εμένα. Ετσι, έγραψα ένα επιμελητικό σημείωμα μέσα στο οποίο προσπάθησα να συμπυκνώσω την αίσθηση αυτή. Για εμένα η «Γραμμή» είναι ένα ταξίδι μνήμης που σε πρώτο επίπεδο αφορά τη Ρέα Φραντζή (πρωταγωνίστρια

του βιβλίου) και τη ζωή που αφήνει πίσω της και συγχρόνως αφορά και μια Ελλάδα που αλλάζει, χάνεται και μετασχηματίζεται. Μοιάζει με παιχνίδι με το οποίο μετακινείσαι διαρκώς μεταξύ προσωπικής και συλλογικής μνήμης.

Αρχικά λοιπόν προσέγγισα καλλιτέχνες που γνωρίζω και εκτιμώ βαθιά τη δουλειά και το ήθος τους, καθώς επίσης και καλλιτέχνες που μπορεί να μη γνώριζα προσωπικά αλλά κάποιο έργο τους ταίριαζε με τη θεματική. Εστειλα σε όλους εκτός από το κείμενό μου και το μυθιστόρημα του Βακαλόπουλου, έτσι ώστε να εμπνευστούν από τις εικόνες του ή να βρουν μια για να συνδέσουν ένα ήδη ολοκληρωμένο έργο. Κάποια έργα τα ζήτησα πολύ στοχευμένα και κάποια προέκυψαν από όμορφες και πολύωρες συζητήσεις. Ετσι συγκεντρώθηκαν γλυπτά, πίνακες, σχέδια, φωτογραφίες, συνθέσεις στον χώρο από νέα και παλιότερα έργα που συνομιλούν με τη μνήμη, τη Ρέα, το αόρατο ελληνικό νησί, το ταξίδι, το καλοκαίρι και τα πορτοκαλί σωσίβια. Αν έπρεπε να πω με μία φράση κάτι για την έκθεση, δεν βρίσκω πιο εύστοχο σχόλιο από τα λόγια του ίδιου του Βακαλόπουλου μέσα από τη «Γραμμή του ορίζοντος»: «Πρέπει να πεις τα πάντα χωρίς να μιλήσεις και ύστερα να εξαφανιστείς, αφήνεις μια σφραγίδα στη μνήμη και ύστερα χάνεσαι».

Eτσι λοιπόν τα έργα λένε τα πάντα χωρίς να μιλήσουν, όπως κάνουν πάντοτε. Και εμείς θα αφήσουμε τη μικρή μας σφραγίδα στην Κάμιρο και την Κυψέλη και σε λίγο καιρό θα γίνουμε μέρος μιας ανάμνησης σίγουρα προσωπικής και ίσως, έστω και λίγο, συλλογικής.