Από την 1η Ιουνίου έχει εκκινήσει η εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Κώδικα (ν. 4738/20), με τον οποίο, σε συνδυασμό με την πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών, αποκρυσταλλώνεται η βασική κυβερνητική στρατηγική αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους.

Με το αναμορφωμένο πλαίσιο καταργείται πλήρως η προστασία της κύριας κατοικίας (υπό προϋποθέσεις και για περιορισμένο χρόνο υφίσταται προστασία στέγης για τα ευάλωτα νοικοκυριά), ρευστοποιείται το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας, μετατρέπεται μέρος του ετήσιου εισοδήματος σε πτωχευτική περιουσία και, τέλος, εισάγεται για πρώτη φορά ο θεσμός της αστικής πτώχευσης.

Περαιτέρω, έχει ήδη θεσπιστεί ο υποχρεωτικός τιμωρητικός επαναπροσδιορισμός των εκκρεμών αιτήσεων του ν. Κατσέλη, η επί τα χείρω αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και του δικαίου της αναγκαστικής εκτέλεσης, ο a priori χαρακτηρισμός των οφειλετών ως «στρατηγικών κακοπληρωτών» στον δημόσιο λόγο και στις πολιτικές επιλογές.

Η υιοθέτηση επιθετικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους γίνεται με όρους προ Covid εποχής, ιδεοληπτικούς και πεπερασμένους, έχοντας ως άξονα την άσκηση έντονης πίεσης στους οφειλέτες στη λογική των πολλών και γρήγορων πλειστηριασμών με ταυτόχρονο περιορισμό των ουσιαστικών και δικονομικών εργαλείων άμυνάς τους.

Τίποτε από τα ανωτέρω, όμως, δεν απαντά στα επίδικα της εποχής που διαμορφώνει η πανδημία Covid-19 και η μετ’ αυτής εξελισσόμενη οικονομική κρίση, δεδομένου ότι πλάι στους πολλούς

αδύναμους που δημιούργησε η υπερδεκαετής οικονομική κρίση, που δεν άντεξαν το βάρος της υπερχρέωσης, τώρα θα προστεθούν κι αυτοί που γεννά η Covid-19, όσοι δηλαδή στάθηκαν όρθιοι στη μεγάλη κρίση του 2008-18, ήταν ενήμεροι και κράτησαν όρθιο το τραπεζικό σύστημα με τη συνεχή και εμπρόθεσμη εξυπηρέτηση των δόσεών τους, κάποιοι εξ αυτών και εις βάρος των βασικών βιοτικών τους αναγκών.

Ο δυσεπίλυτος γρίφος του ιδιωτικού χρέους θα είναι από τις βασικές προκλήσεις της μετά Covid εποχής και δεν μπορεί να λυθεί με τιμωρητικές συνταγές που δεν θα αποδώσουν κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.

Σε μια πρώτη προσέγγιση της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους άρχισαν ν’ ακούγονται φωνές για διαγραφή των χρεών που προκάλεσε η πανδημία (βλ. Μάριο Ντράγκι κ.ά.). Στην Ελλάδα η λογική αυτή πρέπει να επικρατήσει τόσο για τα «πανδημικά» όσο και για τα παλιά χρέη.

Η οικοδόμηση ενός νέου και σταθερού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης δεν μπορεί να έρθει αν δεν λύσουμε τους λογαριασμούς του χθες.

Χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο, μόνιμο και δίκαιο θεσμοθετημένο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών και προστασίας της πρώτης κατοικίας τόσο των ευάλωτων νοικοκυριών όσο και της μεσαίας τάξης, που θα λειτουργεί εκ παραλλήλου με έναν άλλο πτωχευτικό νόμο και τη θέσπιση δεσμευτικών κανόνων λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος (τράπεζες και funds).

Κυρίως, όμως, απαιτείται απαγκίστρωση του εγχώριου πολιτικού συστήματος από τις σχέσεις εξάρτησης με τις οικονομικές ελίτ (παλαιές και νέες) που επιβάλλουν πολιτικές επιλογές για τους λίγους.

Ο δυσεπίλυτος γρίφος του ιδιωτικού χρέους θα είναι από τις βασικές προκλήσεις της μετά Covid εποχής και δεν μπορεί να λυθεί με τιμωρητικές συνταγές