Εν συντομία

Ο παγετώνας Thwaites, πιο γνωστός ως «παγετώνας της Αποκάλυψης», λιώνει πιο γρήγορα από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί, με τους ειδικούς να εκφράζουν την ανησυχία τους πως ενδεχόμενη κατάρρευση θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της στάθμης της θάλασσας.

Γιατί ενδιαφέρει

Δύο επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου μέσω του Documento για ενδεχόμενο ντόμινο εξελίξεων σε περιβαλλοντικό, οικονομικό και ανθρωπιστικό επίπεδο σε περίπτωση που καταρρεύσει ο παγετώνας.

Την παγκόσμια ισορροπία απειλεί ο «παγετώνας της Αποκάλυψης», ένας παγωμένος γίγαντας που μπορεί να ανεβάσει σημαντικά τη στάθμη της θάλασσας, μετατρέποντας παράκτιες πόλεις σε σύγχρονες… Βενετίες εάν οι κυβερνήσεις συνεχίσουν να σφυρίζουν αδιάφορα και δεν ακούσουν τα καμπανάκια που κρούουν εδώ και καιρό οι ειδικοί.

Ο λόγος για τον παγετώνα Thwaites στην Ανταρκτική ο οποίος

καταρρέει, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα ο ρυθμός κατάρρευσής του λόγω της κλιματικής αλλαγής και του φαινόμενου του θερμοκηπίου είναι συντομότερος από όσο είχε εκτιμηθεί, όπως επιβεβαιώνουν δύο επιστήμονες μιλώντας στο Documento, ενώ αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τους άλλους παγετώνες καθώς κατάρρευσή του μπορεί να οδηγήσει σε… ντόμινο.

Πρόκειται για παγετώνα με έκταση 192 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, ήτοι μιάμιση φορά η Ελλάδα ή ολόκληρη η Βρετανία, ο οποίος σε περίπτωση ολικής κατάρρευσης δύναται να αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως κατά τουλάχιστον 2 μέτρα, προκαλώντας τεράστιο «τσουνάμι» αλυσιδωτών αντιδράσεων και επιφέροντας εκτός από περιβαλλοντική καταστροφή και οικονομική κρίση και υποχρεωτική μετανάστευση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.

«Ο παγετώνας Thwaites είναι το πιο γρήγορα μεταβαλλόμενο μέρος του πάγου της δυτικής Ανταρκτικής, είναι η πηγή της μεγαλύτερης αβεβαιότητας όσον αφορά την πρόβλεψη για την αύξηση της στάθμης της θάλασσας τον επόμενο αιώνα. Αυτό συμβαίνει επειδή το μεγαλύτερο μέρος του στρώματος πάγου βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οπότε είναι ευάλωτο στο να λιώσει από ζεστό νερό του ωκεανού» τονίζει στο Documento ο Ρόμπερτ Λάρτερ, θαλάσσιος γεωφυσικός στο Βritish Αntarctic Survey, τη βρετανική αποστολή στην Ανταρκτική, ενώ ήταν εκ των επικεφαλής της τελευταίας αποκαλυπτικής έρευνας στην οποία επιστρατεύτηκε υποβρύχιο ρομπότ που μελέτησε από κοντά το φαινόμενο.

«Προς το παρόν η Ανταρκτική εξακολουθεί να συμβάλλει λιγότερο στην ετήσια μέση παγκόσμια αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά περίπου 3,5 χιλ./έτος σε σχέση με τη θερμική επέκταση των ωκεανών, του πάγου της Γροιλανδίας και των παγετώνων και των πάγων αλλού στον κόσμο» σημειώνει.

Ο κίνδυνος

«Προς το παρόν ο παγετώνας Thwaites και ο γείτονάς του Pine Island Glacier είναι υπεύθυνοι για το 10% περίπου του τρέχοντος ρυθμού αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Είναι περισσότερο από έξι φορές μεγαλύτερη συμβολή από αυτήν που είχαν πριν από 30 χρόνια. Εάν ο παγετώνας Thwaites χάσει εντελώς τον πάγο που περιέχεται σε αυτόν, θα προκαλέσει αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας παγκόσμια κατά 65 εκ. Εάν χαθεί όλος ο πάγος των παγετώνων της δυτικής Ανταρκτικής που βρίσκεται σε ένα στρώμα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, αυτό θα προκαλούσε αύξηση της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας κατά 3,4 μέτρα» υπογραμμίζει ο βραβευμένος με μετάλλιο Polar Ρόμπερτ Λάρτερ.

«Αυτό προκαλεί τεράστια ανησυχία επειδή δεν γνωρίζουμε πότε θα φτάσουμε στο “σημείο ανατροπής”. Η αποδεκτή γνώση είναι ότι ο παγετώνας δεν πρόκειται να καταρρεύσει καταστροφικά σε κανένα σημείο στο άμεσο μέλλον, αλλά φυσικά παραμένει πρόβλημα για το μέλλον» σχολιάζει από την πλευρά του ο Πολ Τζόνστον, επικεφαλής της διεθνούς επιστημονικής μονάδας της Greenpeace στο Εξετερ της Βρετανίας.

«Κάτι σημαντικό που πρέπει να καθοριστεί προκειμένου να προβλεφθεί πώς θα αλλάξει ο παγετώνας στο μέλλον είναι ο ρυθμός τήξης στη βάση του πάγου, το τμήμα του παγετώνα που συνεχίζει στον ωκεανό» συμπληρώνει ο Ρόμπερτ Λάρτερ.

Ο φόβος του ντόμινο

«Μακροπρόθεσμα υπάρχει σίγουρα η πιθανότητα ντόμινο. Η πλήρης απώλεια του παγετώνα Thwaites θα εκθέσει τους γειτονικούς παγετώνες στον ωκεανό» σημειώνει ο Ρόμπερτ Λάρτερ. «Είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί πότε θα συμβεί. Ναι, είναι δυνατόν, αλλά όχι στο άμεσο μέλλον. Δεν πρόκειται να συμβεί αύριο. Δεν νομίζω ότι θα ήθελε κανείς να προβλέψει πότε θα συμβεί. Το μόνο που γνωρίζουμε τώρα είναι ότι αυτά τα τελευταία ευρήματα υποδηλώνουν ότι κινείται προς την κατάρρευση της τήξης πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι ελπίζαμε. Θα μπορούσαν να υπάρξουν πραγματικά προβλήματα, αποτέλεσμα της προοδευτικής τήξης» υποστηρίζει από την πλευρά του ο Πολ Τζόνστον.

Σχέδια αποτροπής

«Υπήρξαν ορισμένες μελέτες που εξέτασαν την πιθανότητα να προσπαθήσουν να σταθεροποιήσουν τον παγετώνα είτε κατασκευάζοντας τεχνητά σημεία στο μπροστινό μέρος του πάγου είτε αντλώντας θαλασσινό νερό και φυσώντας τεράστιους όγκους χιονιού στην επιφάνειά του. Ωστόσο η κλίμακα των επιχειρήσεων που θα απαιτούσαν τέτοια συστήματα είναι τεράστια και το να κάνουμε κάτι τέτοιο σε μια τόσο απομακρυσμένη περιοχή θα είχε ως αποτέλεσμα πιθανώς εκπομπές άνθρακα που θα προκαλούσαν μακροπρόθεσμες ζημιές με πολλούς άλλους τρόπους» ανέφερε ο Ρόμπερτ Λάρτερ.

Ευθύνες

«Οι κυβερνήσεις έχουν αργήσει να ανταποκριθούν στο ζήτημα. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος θέτει ενώπιόν τους τα στοιχεία επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών σε μια σειρά εκθέσεων εδώ και 30 χρόνια. Υπάρχουν τώρα ορισμένα θετικά σημάδια και πολλές χώρες έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές [διοξειδίου του άνθρακα] με σκοπό τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας, όπως ορίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού» τόνισε ο Ρ. Λάρτερ.

«Οι πολιτικοί πρέπει να αρχίσουν να μεταφράζουν αυτή την επιστήμη σε έναυσμα για δράση» καταλήγει ο Πολ Τζόνστον.

«Μακροπρόθεσμα υπάρχει σίγουρα η πιθανότητα ντόμινο. Η πλήρης απώλεια του παγετώνα Thwaites θα εκθέσει τους γειτονικούς παγετώνες στον ωκεανό. […] Το μόνο που γνωρίζουμε τώρα είναι ότι αυτά τα τελευταία ευρήματα υποδηλώνουν ότι κινείται προς την κατάρρευση της τήξης πολύ πιο γρήγορα από ό,τι ελπίζαμε»

Ρόμπερτ Λάρτερ

Θαλάσσιος γεωφυσικός στο British Antarctic Survey, τη βρετανική αποστολή στην Ανταρκτική «Προκαλεί τεράστια ανησυχία επειδή δεν γνωρίζουμε πότε θα φτάσουμε στο “σημείο ανατροπής”. Η αποδεκτή γνώση είναι ότι ο παγετώνας δεν πρόκειται να καταρρεύσει καταστροφικά σε κανένα σημείο στο άμεσο μέλλον, αλλά φυσικά παραμένει πρόβλημα για το μέλλον»

Πολ Τζόνστον

Επικεφαλής της διεθνούς επιστημονικής μονάδας της Greenpeace στο Εξετερ της Βρετανίας